Trong quan niệm của phần lớn các tôn giáo, địa ngục được xem là một cõi giới hoặc không gian tồn tại thực thể, nơi linh hồn những kẻ phạm tội sẽ đến để chịu sự trừng phạt hoặc thanh luyện khi chết. Tuy nhiên, sự tồn tại của địa ngục vẫn là một chủ đề gây tranh cãi trong suốt chiều dài lịch sử tư tưởng của nhân loại. Địa ngục nằm ở đâu và địa ngục có thật không vẫn là câu hỏi chưa có câu trả lời thỏa đáng.
Nội dung
Định nghĩa địa ngục trong các tôn giáo/tín ngưỡng
Trong các tôn giáo Dharmic như Ấn Độ giáo, Phật giáo và Kỳ Na giáo, địa ngục là cảnh giới hắc ám nơi linh hồn người chết phải chịu nhiều cực hình vì nghiệp ác đã gây ra khi còn sống. Cụ thể, những ai phạm nhiều tội ác như giết người, trộm cắp, lừa đảo… sẽ bị đày ải xuống các tầng địa ngục. Ở đó họ phải chịu đựng muôn vàn hình phạt đau đớn như bị thiêu đốt, luộc sôi trong dầu, cưa xẻo thân thể, v.v… Mục đích là để thanh luyện tội lỗi và chuẩn bị cho họ tái sinh làm kiếp sau tốt đẹp hơn.
Trong Kitô giáo và Hồi giáo, địa ngục cũng được miêu tả là nơi giam cầm và trừng trị phạm nhân. Tuy nhiên, địa ngục ở hai tôn giáo này lại mang màu sắc chính trị và tư tưởng nặng hơn. Giáo hội Công giáo La Mã từng cố tình thêu dệt những câu chuyện kinh hoàng về địa ngục để đe dọa và khống chế quần chúng. Điều này từng góp phần tạo nên uy quyền khổng lồ cho Vatican vào thời Trung Cổ.
Về cơ bản, dù mang hình thức hay mục đích khác nhau, địa ngục trong các tôn giáo luôn là biểu tượng cho sự trừng phạt dành cho kẻ có tội. Đó cũng là nơi thanh luyện để các linh hồn tồi tệ có thể quay đầu hướng thiện và tái sinh tốt lành hơn.
Địa ngục do ai tạo ra?
Theo triết lý Phật giáo, đau khổ và hạnh phúc không được xem xét là do ai đó cụ thể tạo ra mà thay vào đó là kết quả của những hành động, ý nghĩa và tư tưởng của mỗi người. Không có một thực thể cụ thể nào được coi là tạo ra đau khổ hay hạnh phúc mà đó là hậu quả của những lựa chọn và hành động mà mỗi người thực hiện trong quá khứ và hiện tại.
Như đã nói, theo nguyên tắc nhân quả, đau khổ là hậu quả của những hành động tiêu cực, đau đớn và ý nghĩa tiêu cực mà người đó đã tạo ra. Điều này không chỉ giới hạn trong kiếp sống hiện tại mà còn liên quan đến chuỗi sự kiện của kiếp sống trước đó. Ngược lại, hạnh phúc là kết quả của những hành động tích cực, lòng tốt, và ý nghĩa tích cực.
Vì vậy, không phải là do ai đó cụ thể tạo ra đau khổ hay hạnh phúc, mà là mỗi người chịu trách nhiệm và hậu quả của những hành động và tư duy của mình.
Xem thêm: Hồi hướng công đức là gì? Cách hồi hướng cho người thân và mọi người
Địa ngục có thật không?
Địa ngục có thật không? Có hai luồng quan điểm chính về sự thật của địa ngục: một là tin rằng địa ngục thực sự tồn tại, hai là phủ nhận sự tồn tại của nó. Bên ủng hộ cho rằng có nhiều hiện tượng siêu nhiên chứng minh địa ngục thực sự tồn tại. Bên phản bác thì cho rằng địa ngục chỉ là một tưởng tượng hay biểu tượng để cảnh báo và không có căn cứ khoa học nào chứng minh được nó có thật.
Quan điểm cho rằng địa ngục có thật
Bên cạnh dòng luận thuyết phủ nhận địa ngục chỉ là ảo ảnh và sản phẩm của trí tưởng tượng, vẫn tồn tại không ít các quan điểm cho rằng cõi âm u ám và đầy khổ đau này quả thật hiện hữu. Những luận cứ được đưa ra để bảo vệ quan điểm địa ngục có thực bao gồm:
Kinh nghiệm cận tử
Một số người từng trải qua kinh nghiệm cận tử (NDE) kể lại cảnh tượng họ đi vào một không gian tối đen và ngột ngạt, với những âm thanh đáng sợ. Điều này khiến họ tin chắc đó chính là cảnh giới địa ngục.
Các hiện tượng siêu nhiên
Có nhiều hiện tượng siêu nhiên khó giải thích như bóng ma, ám khí, những vùng đất nổi tiếng ám ảnh… khiến một số người cho rằng đó là những bằng chứng cho thấy địa ngục là có thật.
Địa ngục tồn tại ở một cõi khác
Địa ngục không chỉ đơn thuần là một không gian vật lý. Nó là một cõi giới khác ở một chiều không gian khác mà chúng ta không thể tiếp cận bằng giác quan và công cụ hiện đại. Chỉ khi chết, linh hồn mới có thể bay nhảy sang đó. Vì thế chúng ta không thể khẳng định một cách dứt khoát rằng địa ngục không có thật.
Quan điểm cho rằng địa ngục không có thật
Trong suốt quá trình phát triển của nhân loại, ý niệm về địa ngục có thật không và thiên đường luôn là chủ đề gây tranh cãi sôi nổi. Bên cạnh những luồng tư tưởng chấp nhận sự tồn tại của cõi âm u tăm tối này, không ít quan điểm phủ nhận địa ngục hoàn toàn vô căn cứ và chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng phong phú. Dưới đây là những lập luận cho rằng địa ngục không có thật:
Không có bằng chứng khoa học vững chắc
Các nhà khoa học vật lý, địa lý học, thiên văn học… cho đến nay vẫn chưa tìm thấy bất cứ bằng chứng thuyết phục nào về sự tồn tại của địa ngục. Các thí nghiệm, quan sát, phát hiện khoa học mới nhất cũng không thể khẳng định sự hiện diện của một cõi giới như địa ngục. Vậy nên, địa ngục có thể chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng phong phú của con người.
Địa ngục chỉ là một biểu tượng
Có quan điểm cho rằng các cảnh giới địa ngục, thiên đàng chỉ đại diện cho những trạng thái tâm lý của con người. Chẳng hạn, địa ngục là trạng thái đau khổ do dằn vặt lương tâm sau những hành động sai trái. Còn thiên đàng là niềm hạnh phúc thanh thản khi sống cuộc đời đạo đức, trong sạch.
Nỗi sợ vô thức của con người
Các nhà tâm lý học phân tích địa ngục có thể bắt nguồn từ những nỗi ám ảnh sâu thẳm trong tiềm thức của con người, như sự sợ hãi cái chết, nỗi đau thể xác, cảm giác tội lỗi khó chịu… Do đó, địa ngục trở thành một phương tiện để kênh hóa và kiểm soát những cảm xúc tiềm ẩn âm u này.
Theo kinh điển Phật giáo
Theo triết lý Phật giáo, cõi địa ngục được miêu tả trong nhiều kinh điển của cả Phật giáo Bắc Tông và Nam Tông. Cõi địa ngục không chỉ là nơi hình phạt mà còn là kết quả của những hành động tiêu cực và ý nghĩa độc hại mà chúng sinh đã thực hiện trong quá khứ và hiện tại.
Phật giáo Bắc Tông
Trong Phật giáo Bắc Tông, có nhiều kinh điển như Trường A Hàm, Luận lập thế A Tỳ Đàm, Luận Đại Tỳ Bà Sa, và Địa Tạng đã mô tả địa ngục ở các vị trí khác nhau, như giữa núi đại kim cương, bên ngoài núi Thiết Vi của Nam Thiện Bộ Châu, và có vô số địa ngục khác nhau như địa ngục Đại A Tỳ, địa ngục Tứ Giác, địa ngục Hỏa Tiễn, và nhiều loại địa ngục khác.
Phật giáo Nam Tông
Trong Phật giáo Nam Tông, các bài kinh thuộc hệ phái này như kinh Thiên xứ nói về việc chúng sinh sẽ tái sinh ở các cõi khác tùy thuộc vào hạnh nghiệp của họ. Những hành động thiện lành sẽ đưa đến cõi tốt lành. Trong khi những hành động ác tàn sẽ dẫn đến cõi địa ngục, đặc biệt là đối với những người thực hiện hành vi độc ác và công kích các bậc Thánh.
Bên cạnh những bài kinh của hệ phái Phật giáo Bắc Tông và Phật giáo Nam Tông thì trong bộ kinh kinh Pháp Cú cũng có rất nhiều bài kệ nhắc tới địa ngục.
Bài kệ số 307:
“Nhiều người khoác cà sa
Ác hạnh không nhiếp phục
Người ác do ác hạnh
Phải sinh cõi địa ngục”.
Đối với bậc xuất gia, Đức Phật dạy rằng địa ngục chính là nơi chúng ta phải chịu quả báo khi các vị ấy tu hành ác hạnh, không điều phục, không nhiếp phục, những tâm bất thiện, xấu ác của bản thân.
Trong bài kệ 311 cũng nhắc tới nguyên do vị Tỳ kheo phải đọa địa ngục:
“Như cỏ sa vụng nắm
Tất bị hoạ đứt tay
Hạnh Sa môn tà vạy
Tất bị đọa địa ngục”.
Giống như cây cỏ sa (cỏ Kusa) khi chạm vào rất dễ bị đứt tay, đứt chân. Cũng vậy, vị Tỳ kheo mà tà vạy, không có chính kiến và chính hạnh tu tập thì khi chết phải đọa địa ngục.
Như vậy, qua việc tìm hiểu kinh điển trong Phật giáo thì chúng ta thấy rằng địa ngục không phải ở một nơi chung chung nào đó mà địa ngục có vị trí, mô tả rõ ràng. Vậy nên quan điểm cho rằng địa ngục chỉ nằm trong tâm là không đúng với tinh thần của đạo Phật.
Địa ngục nằm ở đâu?
Địa ngục là một khái niệm phổ biến trong nhiều tôn giáo và tín ngưỡng, đại diện cho cảnh giới hành hạ và trừng phạt linh hồn con người sau khi chết. Tuy nhiên, vị trí cụ thể của địa ngục vẫn là điều bí ẩn, gây nhiều tranh luận trong suốt dòng lịch sử.
Các kinh điển tôn giáo có đề cập đến địa ngục nhưng mô tả khá mơ hồ về nơi đặt vị trí của nó. Có tài liệu cho rằng địa ngục nằm sâu trong lòng đất, nhưng cũng có quan điểm cho đó là một cõi giới tồn tại song song với thế giới loài người. Thậm chí, một số người còn cho rằng địa ngục chỉ đơn giản là trạng thái tâm lý đau khổ do dằn vặt lương tâm chứ không có thực thể.
Vậy địa ngục thực sự nằm ở đâu? Dưới đây là tổng hợp một số quan điểm khác nhau về vị trí của cõi âm này:
Trong lòng trái đất
Nhiều tài liệu cổ nhắc đến lòng trái đất chính là nơi chôn giấu các linh hồn tội lỗi. Nghiên cứu của các nhà khoa học địa lý cũng gợi ý rằng trạng thái của lõi trái đất có thể tạo nên một môi trường ngột ngạt và bức xạ cao như cảnh giới của địa ngục. Tuy nhiên hiện vẫn chưa thể khẳng định được đây chính là nơi đặt vị trí địa ngục.
Trong một cõi giới khác
Có quan điểm cho rằng địa ngục nằm trên một cõi giới khác mà chúng ta không thể tiếp cận được. Nó tồn tại song song cõi trần gian nhưng ở một chiều không gian khác. Và chỉ linh hồn người chết mới có khả năng di chuyển giữa các cõi giới này. Một số người còn tin rằng có thể mở cổng nối giữa cõi trần và cõi địa ngục nơi chứa đầy quỷ dữ, ác quỷ.
Trong tâm trí
Cũng có quan điểm cho rằng địa ngục không tồn tại ở bất cứ không gian vật lý nào cả mà đó chỉ là một cấu trúc tâm lý, là sự phản ánh của tâm thức khi trải nghiệm những cảm xúc đau khổ sâu thẳm do hậu quả của nghiệp chướng tiêu cực.
Xem thêm: Kinh cầu siêu cho người mới mất hằng ngày chuẩn nhất
Khi nào chúng ta bị đọa địa ngục?
Theo quan niệm Phật giáo, chúng sanh bị đọa vào địa ngục do nghiệp ác tạo ra trong quá khứ. Cụ thể, những ai phạm giới sát sanh, trộm cắp, tà dâm, nói dối, uống rượu… khi chết đi sẽ bị nghiệp lực xấu ác ấy chiêu cảm vào cảnh giới thấp kém đau khổ. Tùy mức độ nghiệp nhân nặng nhẹ mà họ sẽ chịu quả báo dưới nhiều hình thức khác nhau.
Đối với những kẻ phạm phải nhiều tội nặng trọng như sát nhân, phá hòa hợp Tăng, làm thân Phật chảy máu… thì sẽ bị đọa vào Đại địa ngục – tầng địa ngục tăm tối và khổ sở nhất. Tại đây, họ phải hứng chịu vô vàn cực hình kinh hoàng như bị thiêu đốt trên lửa, buộc dây kim loại nung đỏ quanh cổ, móc mắt, lột da… Tùy theo tội nặng nhẹ mà số năm thọ hình dao động từ 500 đến hàng ngàn năm trước khi được tái sinh.
Ngoài ra còn có các loại địa ngục khác với mức độ trừng phạt nhẹ hơn dành cho những kẻ phạm tội vừa phải. Điển hình là Ngũ Vô Gián địa ngục gồm Hỏa ngục, Thiên ngục, Diêm La ngục, Biên địa ngục, Bất tư nghị ngục… Tùy theo tính chất nghiệp ác mà họ sẽ thọ nhận quả báo nóng lạnh rát buốt hoặc bị đánh đập khắc nghiệt đến kiệt sức. Thời gian ở những địa ngục này thường không quá một vài trăm năm.
Như vậy, theo quan niệm nhân quả, nghiệp báo Phật giáo, chúng ta hoàn toàn tự chủ tạo nghiệp cho bản thân, kể cả nghiệp ác để có thể bị đọa địa ngục. Do đó, chính chúng ta quyết định việc “vào” nơi cõi âm hay “ra” làm người hay thiên nhân nơi cõi thượng giới bằng việc tích tụ nghiệp lành hay ác trong hiện tại.
Tu thế nào để không bị đọa vào địa ngục?
Trong bài kinh Sám hối ba nghiệp, chúng ta được nghe:
“Bao nhiêu tội lỗi trong nhiều kiếp,
Ba nghiệp gây nên chẳng nghĩ lường,
Nổi chìm lăn lộn trong ba cõi,
Tội ác chiêu hoài không biết dừng”.
Chúng ta khi chào đời, nếu không phải tự nguyện chọn sinh, thì sẽ bị nghiệp lực chi phối. Qua nhiều kiếp, chúng ta xây dựng nên hàng loạt ác nghiệp và trải qua vô số kiếp tái sinh. Cuộc sống có thể đưa chúng ta trở thành con người, nhưng cũng có thể đưa chúng ta vào kiếp đọa dưới hình thức súc sinh, ngạ quỷ, thậm chí là địa ngục. Trong hành trình cứu khổ, Phật Pháp là con đường duy nhất.
Đức Phật, với vị thế tối tôn và lòng từ bi cao quý, chỉ dẫn những người tích tụ nhiều tội lỗi về con đường chuyển hóa nghiệp lực. Bậc thang đầu tiên trong hành trình tu tập để giảm nhẹ tội lỗi là phát nguyện quy y Tam Bảo và tuân thủ năm giới (năm điều đạo đức của người Phật tử tại gia): không sát sinh, không trộm cắp, không tà dâm, không dối trá, và không say sưa nghiện ngập. Năm giới như những thành trì vững chắc ngăn chặn chúng ta khỏi rơi vào con đường ác.
Ngoài ra, năm giới giúp thúc đẩy sự phát triển của những hành động thiện, theo lời dạy của Đức Phật, chúng ta sẽ được sự hỗ trợ của các vị thần hộ giới trong hành trình tu tập. Đồng thời, chúng ta nên tập trung vào việc thực hiện các hành động thiện lành và thực hiện sám hối thành tâm đối với những tội lỗi đã gây ra.
Kết luận
Dù địa ngục có tồn tại thực hay là một trạng thái tâm linh, thì mỗi chúng ta hãy cố sống sao cho xứng đáng, xứng với phần nhân tính tốt đẹp nhất của mình. Làm lành lánh dữ, sống có trách nhiệm với bản thân, gia đình và cộng đồng. Như thế địa ngục không còn là vấn đề cần bận tâm nữa.
Như vậy, qua bài viết này, Tang Le 24h hy vọng độc giả có thể có cái nhìn tổng quát về các quan điểm khác nhau xoay quanh câu hỏi “Địa ngục có thật không và nó nằm ở đâu?”. Hãy để lại bình luận phía dưới nếu bạn có góc nhìn riêng về vấn đề thú vị này!
Xem thêm: